در سررسید رشته یرواندونی روند ساختن مردم ارمنی به مرحله نهایی خود رسید. بعد از لشکر کشی اسکندر مقدونی و پایه‌گذاری حکومت سلوکی، آرتاشس نخست سلطان ارمنستان بر آنان شوریده و پادشاه ارمنستان بزرگ را بنیاد نهاد که در موعد تیگران بزرگ به اوج قدرت خود رسید.[۲۳]

در زمان دودمان اشکانی ارمنستان تحولات جدیدی به وقوع پیوست.تور ارمنستان  به سال ۳۰۱ میلادی مسیحیت را بعنوان کیش رسمی حکومت خود پذیرفتند، در این اثناء جمعیت آنان به ۴ میلیون نفر بالغ می‌گردید و وسعت ارمنستان بزرگ به ۳۱۲ هزار کیلومتر مربع می‌رسید[۲۴] بعد از فروپاشی پادشاهی اشکانی ارمنستان با مبارزات آزادیبخش خود در مساوی ساسانیان و امپراتوری رم شرقی و آنوقت حکومت اعراب توانستند هویت ملی و معنوی-فرهنگی خود را نگهدارند. در سنه ۴۰۵ میلادی الفبای ارمنی آفریدن؛ نوآفریدن شده باعث استواری هر چه اغلب فرهنگی و معنوی گردید که در شرایط غیبت حکومت ملی توانست در یکپارچگی آنان سهیم گردد.

پس از پیکار و شورش‌های بی‌امان آزادیبخش ملت در برابر چیرگان بیگانه قیمت تور ارمنستان حکومت همبسته ارامنه بدست دودمان باگراتونی بنیاد نهاده شد. پس از چندی حکومت‌های دیگری نیز تأسیس یافت مثل حکومت آرزرونی که بسال ۱۰۲۱ میلادی بدست بیزانس منقرض گردید. در نشانه ستم‌های حکومت‌های بیزانس، اعراب و سپس در اثر تاخت و تازهای ترکان سلجوقی ارامنه بسیاری از سرزمین خود مهاجرت نموده به کشورهای سایر رفتند. یکی از مهمترین آنها کیلیکیه در کناره دریای مدیترانه بود و در آنجا آنان توانستند حکومتی مستقل تأسیس نمایند که به پادشاهی ارمنی کیلیکیه یا «ارمنستان کوچک» شهرت یافت.

در زمان تقویت گرجستان (سده‌های ۱۲ و ۱۳ میلادی) بخش‌های شمالی و مرکزی ارمنستان از دست سلجوقیان آزاد شده به سرکردگی ارمنستان زاکارید حکومت ارمنستان احیاء شد. مهاجرت ارمنیان و رکود اقتصادی و فرهنگی آنان در موعد لشکرکشی تاتارها و مغولان و تاخت تازهای تیمور لنگ و طوائف آق‌قویونلو و قره قویونلو (سده‌های ۱۴ و ۱۵ میلادی) برای ارمنستان اسفناک بود. در سده ۱۶ میلادی ارمنستان تحت سیطره امپراتوری عثمانی و صفویان ایران قرار گرفت. روسیه تزاری بسال ۱۸۲۸ میلادی ارمنستان شرقی را بتصرف خود درآورد بدین سان ارمنیان در ذیل سه حکومت روسیه، عثمانی و ایران پیمان گرفتند. حکومت پادشاه عثمانی با سیاست ضد ارمنی خویش دست به کشتارهای توده‌ای در ارمنستان غربی زده از ۱۸۹۴ لغایت ۱۸۹۶ میلادی بیش از ۳۰۰ هزار تن را قتل‌عام کردند.[۲۵]

مبارزه ارامنه در خلاصی از دولت عثمانی نخست گردید و مسئله ارمنی در محافل حکومتی و سیاسی اروپا مطرح شده آنان گهگاه در نشانه بایستگی از این مسئله بعنوان حربه‌ای در مساوی سلطان عثمانی استفاده نمودند. در سنه ۱۹۱۵ حکومت ترکان جوان دست به نخستین نسل‌کشی سده بیستم میلادی زده بیش از یک و نصف میلیون ارمنی را در ارمنستان غربی به کام نیستی فرستاد.

در اثر مبارزات ارمنیان آنان کامیاب شدند بعد از نبرد سارداراباد و نبرد قره کلیسا بسال ۱۹۱۸ میلادی بعد از پنج قرن حکومت خود را احیاء نمایند. در مدت حدود دو سال نخستین جمهوری ارمنستان در تقسیم کوچکی از ارمنستان باستان تأسیس شد. بر پای بست، پیمان نامه سور ترکیه وادار شد شش ولایت ارمنی را به جمهوری ارمنستان بازپس دهد؛ لیکن با توان رسیدن کمال آتاتورک این فرمایش پوشاک عمل نپوشید.[۲۶] از سویی سایر قسمتی از آرتساخ و همگی خاک نخجوان و آخالکالاکی در تصرف جمهوری‌های آذربایجان و گرجستان شوروی باقی ماند.[۲۷] از سال ۱۹۲۰ حکومت سوسیالیستی؛ ارمنستان شوروی خلیفه آن گردید.

پس از فروپاشی پیوستگی جماهیر شوروی؛ جمهوری ارمنستان در تاریخ  نرخ ویژه تور ارمنستان ۲۱ سپتامبر ۱۹۹۱ اعلام گردید.